Przesądem nazywamy pogląd bezkrytycznie przyjęty od społeczności, w której żyjemy lub od uznawanego autorytetu. Opiera się na strachu lub na niewiedzy. Właściwie w każdej kulturze pojawiają się przekonania o magicznej właściwości liczb i przypisywana im symbolika. Najbardziej poszkodowana wydaje się być trzynastka, wybrana na patronkę wszelkiego nieszczęścia. Bezpodstawne oskarżenia o przynoszenie pecha, wobec których stanowczo protestuję, skierowano, niestety, również w stronę czarnego kota.
Myślenie przesądne pełni funkcję mechanizmu redukującego lęk lub zwiększającego poczucie własnej siły, ułatwiając przystosowanie się do sytuacji trudnych. Wykonywanie odpowiednich rytuałów rodzi poczucie możliwości oddziaływania na rzeczywistość. Przesądy zakwalifikować można do czterech kategorii. Jedne stanowią składnik poglądu na świat. Inne traktowane są jako czynniki przynoszące szczęście lub z pecha. Kolejna grupa dotyczy tajemnych doznań człowieka, subiektywnych przeżyć czy kontaktów z duchami. Do czwartego rodzaju zalicza się przesądy osobiste związane z wiarą w szczególne właściwości konkretnych przedmiotów lub ich cech. Wspólnym mianownikiem tych przekonań jest fałszywe założenie istnienia związków pomiędzy poszczególnymi zjawiskami.
Odmianą przesądu jest zabobon. Charakteryzuje się wyraźniejszym komponentem behawioralnym. Osoby podatne na takie wierzenia w określonych sytuacjach automatycznie odpukują w niemalowane drewno albo spluwają w celu ochrony przed urokiem, a spotykając kominiarza instynktownie łapią się za guzik. Zawsze wydawało mi się, że "spadająca gwiazda" spełnia życzenia, tymczasem okazuje się, że jej widok zwiastuje śmierć kogoś z bliskich. Ciekawe, że nie znajduje to pokrycia w statystykach umieralności i sierpień, "miesiąc spadających gwiazd", wcale nie prowadzi w tym niechlubnym rankingu.
*Artykuł opracowany na podstawie książki: A. Grzywa, Magiczna wizja świata, Warszawa 2010
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz